Sihirli Eller
Havacılık alanında hizmet vermekte olan işletmelerin ve otoritelerin planladıkları hedeflere ulaşabilmeleri için üzerlerine düşen en önemli sorumluluklardan biri, emniyetli bir şekilde uçuş operasyonlarını gerçekleştirebilmektir.
Uçak bakım teknisyenleri, uçak bakım faaliyetlerini yerine getirirken lisanslı ya da lisanssız olarak çalışabilirler. Uçak bakım teknisyenleri, uluslararası ya da bulunduğu ülkenin havacılık otoritelerinin öngördüğü eğitimleri başarılı bir şekilde tamamladıktan sonra kazandıkları lisans ya da sertifikasyonla, belirli tip uçak, motor ya da uçağa ait bir sistemde çalışma yetkisine sahip olurlar. Lisansı olmayan uçak bakım teknisyenleri ise, lisans sahibi yetkili/onaylayıcı uçak bakım teknisyenlerinin(AME) denetiminde uçağın farklı bölümlerinde çalışabilirler. Uçak bakım bölümü olan ve SHGM tarafından tanınmış okullardan mezun olanlar hemen işe alındıktan sonra uçak üzerinde çalışamıyor. İş hayatına başlamış olmanıza rağmen sıkı eğitim ve değerlendirmelerden geçiyorsunuz. Eğitim ve değerlendirme kısmı kaç senelik çalışan olursanız olun havacılık sektöründe hayatınızın bir parçası olarak kalacaktır.
Türkiye’de SHGM tarafından yayımlanan ‘’Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Yönetmeliği (SHY-66)’’ gereğince uçak bakım teknisyeninin lisanslandırılması(yetkilendirilmesi) işlemi gerçekleştirilmektedir.
Havayolu işletmelerinin uçuş faaliyetlerini zamanında, emniyetli, etkin ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesinde uçak bakım teknisyenlerinin katkısı hayati öneme sahiptir. Uçak bakım teknisyenleri, uçakların periyodik bakım ve revizyonlarının yapıldığı kapalı hangarlarda çalışabildiği gibi aynı zamanda uçuşların olduğu apronlarda daha hareketli, anlık olayların gelişebileceği ve atmosferik olaylara maruz kalabilen dış ortamlarda da uçakların bakım ve servislerini yaparlar.
Uçakların, yolcuların ve kargoların emniyetli bir şekilde hedef noktasına ulaştırılabilmesi, bakım faaliyetlerinin uygun bir şekilde gerçekleştirildiğinin bir göstergesidir. Bakım faaliyetleri yılın on iki ayı ve bütün hava koşulları altında gerçekleştirilebilmektedir. Uçuşların hava koşulları sebebiyle yapılamadığı bazı durumlarda bile bakım faaliyetleri, zorlu çalışma koşulları altında uçak bakım teknisyenleri tarafından sürdürülmektedir.
Onaylayıcı/Yetkili uçak bakım teknisyenlerinin(AME) bir günü, programlı bakımlar ve uçuş operasyonları dahilinde gerçekleştirilen arıza giderme faaliyetlerinden meydana gelmektedir. Bunların haricinde yapılan bakım faaliyetleri ise uçuş ekiplerinin raporladığı, uçakların gövde yapıları veya sistemlerinde meydana gelen anormallikler üzerine gerçekleştirilir. Onaylayıcı/Yetkili uçak bakım teknisyenleri(AME), arıza giderme yetkinliklerini kullanarak uygun malzeme ve ekipmanlarla ve emniyet sınırları dahilinde mümkün olabilecek en hızlı şekilde bakım işlemlerini gerçekleştirmektedirler.
Havayolu şirketlerinin saygınlığı ve ekonomileri için uçakların zamanında sefere verilmesi ve uçuş iptallerinin asgari seviyelerde yaşanması gerekmektedir. Uçağın bir arızası olduğunda ground (AOG) etmek veya uçabilir diyebilmek büyük sorumluluk gerektirir. Bakım ve arıza giderme esnasında özellikle saat ilerledikçe gecikmelerin milyonlara mal olabileceği havacılık sektöründe, üretkenlik ile kârlılık arasındaki ilişkiyi umarım düşünebiliyorsunuzdur. Zamanın; anında kullanılan, yedeklenemeyen, değerli ve kıt bir kaynak olduğunu havacılık sektöründe daha çok hissedebilirsiniz.
Hayatınız boyunca yapacağınız mesleği seçmek kolay değildir. Emniyetin ‘’olmazsa olmaz’’ ve ‘’%99 başarının dahi başarısızlık’’ olarak kabul edildiği havacılık sektöründe bakım kuruluşlarının iyi yetişmiş, sorumluluk sahibi, karar verme yetkinliği yüksek, liderlik özelliği olan, motive edilmiş ve kaynakları iyi kullanan onaylayıcı/yetkili uçak bakım teknisyenleri(AME) ile donatılmış olması rekabet gücünü artırmaktadır ve sektörde var olan yerlerini daha üst seviyelere çıkartmaktadır. Onaylayıcı/Yetkili uçak bakım teknisyeni(AME) isen sorunlar/arızalar karşısında hızlı çözümler bulabiliyor, her türlü olumsuz şartlara uyum sağlayabiliyorsun.
“ICAO Annex 1, Personnel Licensing” havacılık personelinin minimum bilgi gereklerini ve diğer asgari şartlarını ortaya koyan üst düzey kurallar bütünüdür. Bu kurallara göre hava aracı bakım personeli için lisans alma zorunluluğu bulunmaktadır.
Hava aracı bakım personelinin lisanslandırılmasına yönelik standartlar “Personnel Licensing”in 4. bölümünde ele alınmıştır. Ayrıca ICAO bu bölümde, üye ülkelerin lisans başlığı olarak kendi düzenlemelerinde uçak bakım teknisyenini ifade ederken “technician/engineer/mechanic” terimlerinden birinin kullanılmasının beklendiğini belirtmiştir (ICAO, 2011: 4-1 – 4-3). Görev uçuşlarında veya yabancı şirketlere bakım hizmeti verdiğimiz zamanlarda kendimizle onları kıyaslama imkânım oldu. Ülkeden ülkeye unvan algısı çok farklı olabiliyor. Bu durumun pek çok sebebi olabilir. Öncelikle yaptığımız işin ağırlığını göstermek için bu konuda önemsenmek istiyoruz. Artı ya da bize ait olmayan bir şeyi istemiyoruz. Neredeyse tüm dünyada (ABD, İngiltere, AB ülkeleri ve Pakistan, Hindistan, Irak vb. ülkeler dahil) uçak bakım teknisyenleri için ‘engineer’ unvanı kullanılırken, ülkemizde ‘technician ve mechanic’ unvanları kullanılmaktadır. Ne garip değil mi ? Ülkemizde de değişikliğe gidilmesi yerinde bir karar olacaktır, yabancı şirketlere bakım hizmeti verirken anlam karmaşası ortaya çıkmaktadır. Belirli standartlar içinde kalınması gerekmekle birlikte Avrupa ve gelişmiş ülkelerden farklılıklar bize hiçbir şey katmaz. Unvanların doğru belirlenmesi, her çalışanı yakından ilgilendiren özlük hakları ile de yakından ilişkilidir. Çünkü unvan, maddi olmayan bir özlük hakkıdır ve kişinin kariyerinde büyük rolü vardır.
http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/pdf/saglik_birimi/ICAO_Annex_1_12th.pdf
İçinde bulunduğumuz çağ uzay ve havacılık çağıdır. Masa başındaki kararlar pratiğe uymuyor. Havacılık meslek gruplarına yönelik düzenlemelerin çağın standartlarına göre oluşturulması ve başarılı bir şekilde uygulanmasının hızlı büyüyen Türk havacılık sektörüne, havacılık emniyetine ve Türkiye’nin AB uyum sürecine büyük katkı sağlayacağını düşünüyorum.
KISALTMALAR LİSTESİ
ICAO : Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu (International Civil Aviation Organization)
SHGM : Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü
SHT : Sivil Havacılık Güvenliği Eğitim ve Sertifikasyon Talimatı
AOG: Aircraft on Ground (Uçağın hizmete verilemedigini ve yerde kaldigini belirten terim.)
AME: Aircraft Maintenance Engineer (Ülkemizde karşılığı ‘Onaylayıcı/Yetkili Uçak Bakım Teknisyeni’)
